Thành phố Cần Thơ là trung tâm của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), một vùng đất đang phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; nhưng kéo theo đó là những tác động tiêu cực không hề nhỏ tới các yếu tố môi trường, đặc biệt là chất lượng không khí, do tác động từ các phương tiện giao thông vận tải, các khu công nghiệp, nhà máy… Tuy ô nhiễm không khí đang ở mức đáng quan ngại, song, thực tế, lại có khá ít người dân thực sự quan tâm và hành động vì vấn đề này.
Nhận thức sâu sắc và trăn trở trước tình trạng trên, nhóm Green River Việt Nam, một nhóm bạn trẻ từ các tỉnh vùng ĐBSCL đã cho ra đời dự án Khói bếp – sáng kiến giáo dục kết hợp với truyền thông sáng tạo nhằm tuyên truyền và cung cấp kiến thức cơ bản về tác động của BĐKH và tác hại của ô nhiễm không khí. Dự án tạo ra một môi trường chia sẻ và truyền cảm hứng môi trường cho 40 bạn trẻ qua 06 buổi tập huấn với nhiều chủ đề, hình thức khác nhau với sự tham gia của 08 diễn giả có kinh nghiệm và câu chuyện hay trong lĩnh vực. Sau chuỗi tập huấn, các bạn trẻ được thử sức với cuộc thi sáng tạo ấn phẩm truyền thông chủ đề “Năng lượng và ô nhiễm không khí”, và tự thiết kế ebook tài liệu hóa kiến thức tập huấn. Thông qua dự án, nhóm mong muốn các bạn thanh niên có được nhận thức đúng đắn và biết cách tự bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
Qua dự án này, các bạn thanh thiếu niên không chỉ được đào tạo về kiến thức cũng như kỹ năng về hoạt động môi trường mà còn được trực tiếp góp phần nào công sức của mình cho việc truyền tải, lan tỏa rộng hơn các thông điệp về BĐKH ở Việt Nam nói chung và ĐBSCL nói riêng. Nhưng để nói về thay đổi lớn nhất mà Khói Bếp tạo ra đó chính là mang đến cho các bạn trẻ Cần Thơ một cái nhìn mới khách quan hơn, tạo nên sự chuyển biến lớn trong suy nghĩ của các bạn về vấn đề môi trường và BĐKH, giúp các bạn dần định vị được vai trò của mình đối với vấn đề trên. Không chỉ vậy, các bạn được nói lên tiếng nói của mình, chia sẻ về những khó khăn khi một mình đơn độc trong hành trình thay đổi, tìm được những người bạn đồng hành và được truyền cảm hứng từ các diễn giả. Từ đó, bản thân các bạn tham gia cũng bắt đầu có những cam kết thay đổi và hành động. Đó là tác động lớn và thành công nhất mà dự án mang đến cho cộng đồng.
Do tình hình dịch bệnh kéo dài và diễn biến phức tạp, ban điều phối dự án buộc phải tổ chức tập huấn dưới hình thức online nên việc thiết kế nội dung chương trình tập huấn, điều phối hoạt động và sử dụng các ứng dụng tập huấn gặp nhiều trở ngại. Tuy nhiên xuyên suốt quá trình hoạt động, nhóm dự án đã từng bước thích ứng với các khó khăn trên, tạo nên thành công hiện tại của Khói Bếp.
“Khói Bếp đến với em rất tình cờ nhưng đã mang lại cho em rất nhiều cung bậc cảm xúc đặc biệt. Từ một cô gái chưa quan tâm nhiều đến sự thay đổi của môi trường mà giờ đây em đã biết nhiều hơn về nó. Chương trình tập huấn đã tạo ra một nơi để mọi người giao lưu và kết nối với nhau, cùng tìm hiểu những khía cạnh của vấn đề môi trường hiện nay. Các thử thách, trò chơi thú vị mà ban tổ chức đặt ra đã giúp em tự tin bày tỏ ý kiến của mình hơn. Khói Bếp là một chương trình vô cùng ý nghĩa làm sống dậy ý thức bảo vệ môi trường cho các bạn trẻ để các bạn có thể lan tỏa nó đến với gia đình và bạn bè của mình.” – Chia sẻ của bạn Nguyễn Phương Anh, thanh niên tham gia dự án.
“Có một điều mà mình muốn nhắn nhủ tới tất cả các bạn trẻ đó chính là ờ hãy cứ hành động đi các bạn cứ mạnh dạn đứng lên để làm cái việc gì đó dù nhỏ cũng được dù lớn thì càng tốt. Các bạn cứ tìm tới những cái gì mà các bạn cảm thấy thoải mái nhất để thực hiện thí dụ, bạn thiếu 1 cộng đồng thì tìm 1 cộng đồng để tham gia, bạn thiếu kiến thức thì có rất là nhiều nguồn để bạn có thể tham khảo, bạn thiếu lửa, bạn thiếu nhiệt huyết bạn cần tìm một cái nơi nào đó để truyền cảm hứng cho bạn thì hãy tìm tới tụi mình. Tụi mình luôn ở đây luôn sẵn sàng sát cánh truyền cảm hứng cho tất cả mọi người đứng lên cùng nhau hành động. Về mình một câu nói mình nhớ rất là hay đó chính là sẽ không có bất kỳ sự thay đổi nào xảy ra nếu như bạn cứ đứng đó mà không làm gì cả.” – Chia sẻ của bạn Bùi Mỹ Nhật, điều phối dự án.
Tham khảo về các hoạt động khác của Green River Việt Nam tại: https://www.facebook.com/greenrivervietnam.
——————–
Dự án được hỗ trợ tài chính và kỹ thuật bởi Trung tâm Sống và Học tập vì Môi trường và Cộng đồng (Live & Learn) với nguồn lực từ Đại sứ quán Đan Mạch.
